Stille Ommegang & Herdenking 4 mei 2013

Update gedicht schoolkinderen

Vrijheid spreek je af - maar hoe..... 
Iedereen is muisstil, we horen laarzen onder ons; wij verstijven
Niet beweging, niet hoesten, de kleine mag zich niet laten horen
Ze lopen de trap op naar boven, waar wij verscholen blijven 
Hard stampen, vreemde stemmen; de geluiden in onze oren

Vrijheid spreek je af - maar hoe.....
Gisteren nog, de hele straat, hier vlakbij van alle onderduikers ontdaan
We zagen ze met koffers in een rij de straat uit lopen
Zo stil het was, zo on-menswaardig zijn ze weg gegaan
als dieren bijeen gedreven, uit het zicht, straat leeg, afgelopen

Vrijheid spreek je af - maar hoe..... 
Dat willen we toch niet opnieuw mee maken
zo met elkaar omgaan, zo ongelijk elkaar behandelen
We moeten afspraken maken, met elkaar vertrouwd geraken
Een andere levenshouding kunnen gaan bewandelen

Vrijheid spreek je af - maar hoe..... 
Vrijheid afspreken voor elkaar; te veel gevraagd van ons mensen?
Dan toch eerst respecteren dat anderen - anders mogen zijn
Dat wij en ik veel minder eisen en veel meer wensen
Beter ondersteunen dan verachten, beter samen wandelen dan die trein.

Vrijheid spreek je af - maar hoe..... 
Kijk, luister, zie toch hoe wij over vluchtelingen praten in ons land
Voel toch, hoe wijzelf ons eigen deel beschermen blijven
Jij mag niet mee doen, jij hoort hier niet thuis, dit is Nederland
Met goede argumenten en ons gelijk; zonder beeld en geluid verdrijven

Vrijheid spreek je af - maar hoe..... 
Maar zij, zij doen het ook niet, zij zijn nog veel erger daar.....
En zo blijft die vrijheid op plekjes in deze wereld overeind
Er is dus veel meer nodig om vrijheid af te spreken met elkaar
Afgunst, overheersing, uitbuiting, eerzucht, winst; wanneer dat verdwijnt? 

Vrijheid spreek je af - maar hoe.....
Wij hebben geleerd om eerst onszelf gelukkig te maken
Wij hebben geleerd om voor onszelf op te komen
Wij hebben geleerd om voor onze eigen groep te staken
Wij hebben geleerd om dier en plant voor ons mensen klaar te stomen

Vrijheid spreek je af maar hoe..... 
Nu moeten we weer leren geven, niet alleen van ons "te veel" uit delen
Wij moeten weer leren voelen wat er leeft in natuur en andere mensen
De omslag die nodig is om het op aarde leefbaar te houden en te helen 
Zo herboren vanuit die “nieuwe mens” kunnen wij ook anders leren wensen

Update overdenking Jan Tanja

Dorpsgenoten, beste mensen,
Hier vandaag 4 mei 2013  herdenken we iedereen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord tijdens  en na  de Tweede Wereldoorlog in oorlogssituaties en bij vredesoperaties’.

Ook ons dorp Tijnje is niet ontkomen aan de gevolgen van de Tweede wereldoorlog. De bloemen -  door de leerlingen van beide scholen - bij de graven van onze dorpsgenoten gelegd en de krans hier bij het monument zijn een blijk van onze dankbaarheid. Zij hebben onze vrede en vrijheid met hun leven moeten bekopen.

Wat er is gebeurd weten we. En al wordt de generatie die de oorlog bewust heeft meegemaakt steeds kleiner    nog steeds krijgen we in alle vormen van media de verhalen binnen. En daarbij de boodschap : “niet vergeten,   laat het niet weer gebeuren”.
Hoe kon het gebeuren?

Was het de zwakke democratie? Was het de enorme onvrede in Duitsland met de roep om een zondebok? Was het de onmacht en de onderschatting van de regeringsleiders?
In die tijd was er in het bedrijfsleven en op bestuurlijk gebied zowel landelijk als regionaal een mate van inschikkelijkheid. Zeg maar: gehoorzaamheid.

Dat was ontstaan uit angst om bv verliezen te lijden, of de onzekerheid of je verzetten wel zin zou hebben en je daardoor je werk wel eens zou kunnen verliezen. In  de oorlog draaide het dan meestal uit op  medewerking verlenen aan de bezetter en wegkijken bij onderdrukking en vervolging. Wat zouden wij gedaan hebben?

Achteraf is dat gemakkelijk. De juiste keuzes kennen we wel. Maar het blijft natuurlijk wel de vraag of je ze toen ook zo gemaakt zou hebben.  De overwegingen die je maakt bij zulke keuzes ( het wel of niet in huis nemen van onderduikers toen, of uitgeprocedeerde en ten dode opgeschreven  asielzoekers nu ) moeten we wel in de tijd plaatsen. In de tijd van toen met de opkomst van het  Nationaal Socialisme voelden de mensen zich vaak sterk verbonden met organisaties en instituten als politieke partijen,  kerk of de vakbond of het bedrijf waar je soms je hele leven bij werkte. Ieder kende zijn plaats en verantwoordelijkheid en dat betekende zoiets als: wie of wat over je is aangesteld moet je maar gehoorzamen. Dat betekende natuurlijk niet dat je maar lijdzaam moest toezien bij alle verschrikkingen. Maar het gebeurde vaak wel. Daarom verdienen zij die daadwerkelijk in verzet kwamen om de vrijheid terug te winnen nog meer ons respect en onze dankbaarheid.

Is er kans op herhaling?
Kan opnieuw een regering straffeloos haar tegenstanders of een bevolkingsgroep vervolgen? Kan er opnieuw een situatie ontstaan waarin onze vrijheid kapot gemaakt kan worden? Een nieuwe holocaust zoals in de tweede wereldoorlog lijkt onmogelijk. Want we hebben toch geleerd van die oorlog. Maar voor grote groepen mensen in de wereld is vrede en vrijheid nog heel ver weg en moeten ze letterlijk vechten voor hun leven. Daarmee komen we bij het thema van de 4 mei herdenking en de 5 mei viering.

Vrijheid spreek je af.

Op 6 mei 1945 werd de capitulatie van Duitsland ondertekend. Geen beslissende veldslag, maar een verdrag maakte een eind aan die oorlog. In Nederland was het nu vrede. In Nederlands Indië duurde het nog tot 15 augustus van dat jaar voor de oorlog afgelopen was. 5 mei is  symbolisch de dag van de bevrijding geworden.
Er werden vervolgens afspraken gemaakt. Overeenkomsten en verdragen werden gesloten. Dat systeem van afspraken werd in de latere jaren steeds verder uitgebouwd. Bevrijdende afspraken, want knellende afspraken die door de overwinnaar zijn opgelegd kunnen gemakkelijk een opmaat zijn naar een volgend conflict. Als wraak of genoegdoening of machtsinvloed de basis is van een verdrag, dan is een volgend conflict bijna onafwendbaar. Het brengt misschien wel vrede, maar geen vrijheid.
Als voorbeeld: de geallieerden maakten afspraken over de invloed die zij wilden hebben in Duitsland. Het gevolg was de tweedeling en daaruit voortvloeiend de Koude Oorlog.
Afspraken over vrede kunnen misschien voorbehouden zijn aan regeringsleiders of diplomaten. Maar afspraken over vrijheid heeft met iedereen te maken.
De afspraken en verdragen van kort na 1945 waren onder andere gericht op  samenwerking tussen de verschillende Europese landen. Via verbanden als de BeNeLux en de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal moest er gewerkt worden aan een duurzame vrede op weg naar een verenigd Europa. Oorspronkelijk gericht op het voorkomen van nieuwe oorlogen. Het werd uiteindelijk een economische eenheid met veel bewegingsvrijheid binnen een aantal Europese landen.
Verdragen gaan dus niet over oorlog en vrede alleen. Verdragen moeten ook gaan over integratie, partnerschap en samenwerking. Dit jaar wordt de vrede van Utrecht gevierd. Precies 300 jaar geleden werd dat verdrag getekend en wordt gezien als een keerpunt in de Europese geschiedenis om bij een conflict overleg te stellen boven gewapende strijd.
Het is een langzaam proces dat aan verandering onderhevig is en wordt niet altijd door alle partijen gedragen. Dat hebben we aan de recente geschiedenis kunnen zien. Denk aan Joegoslavië.
Maar het is wel een onomkeerbaar proces waaraan elke inwoner van een land een bijdrage  kan leveren.
Daarom staan we hier. Ten eerste om hen te gedenken die vielen voor onze vrijheid
en ten tweede om onszelf de vraag te stellen: “Wat houdt voor mij die vrijheid in?”
Want vrijheid spreek je samen af

 

Herdenking

Op 4 mei herdenken we slachtoffers die sinds het uitbreken van de tweede wereldoorlog in oorlogssituaties en bij vredesoperaties zijn omgekomen. Ook in Tijnje doen we hier natuurlijk weer aan mee. Na een stille omgang door het dorp vindt er een herdenking plaats op de begraafplaats. De overdenking wordt dit jaar verzorgd door de heer Jan Tanja, oud-directeur van CBS De Rank. Ook zullen de schoolkinderen gedichten voordragen. Thema van de herdenking is dit jaar ‘Vrijheid spreek je af’. We hopen weer op een grote opkomst, net als voorgaande jaren.

19.00 Samenkomst in kerk Rolbregedyk met muzikale omlijsting
19.10 Opstellen voor route langs Breewei, Warrewei, Winia Ikkers en M.Roordawei
19.15 Vertrek naar Algemene Begraafplaats
19.35 Kranslegging bij monument
19.36 Overdenking door Jan Tanja
19.45 Koralen door de Bazuin
19.52 Voordracht door kinderen
19.56 "The Last Post" door de bazuin
19.57 Klokluiden - ter nagedachtenis aan hen die hun leven gaven
20.00 Twee minuten stilte
20.02 Klokluiden - een oproep voor vrede, veiligheid en gerechtigheid
20.04 Wilhelmus vers 1 en 6 door de Bazuin
20.06 Afsluiting door voorzitter van Plaatselijk Belang

Indien het voor u bezwaarlijk is om deel te nemen aan de stille omgang, kunt u rechtstreeks naar de begraafplaats gaan.

U wordt vriendelijk verzocht om tussen 18.00 en 21.00 de vlag halfstok te hangen.

De Breewei zal tussen 19.15 en 20.10 worden afgesloten voor verkeer om de herdenking op gepaste wijze te kunnen laten plaatsvinden.

Wij verwachten dat er weer veel mensen aanwezig zullen zijn.